EDEBİYATIMIZDA İLKLER

EDEBİYATIMIZDA İLKLER:
1- İlk Yerli Roman……………………………………………...Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnat (Şemsettin Sami 1872)
2- İlk Edebi Roman……………………………………………..İntibah (Namık Kemal 19876)
3- Batı ve Roman Tekniğine Uygun İlk Roman……………….Aşk-ı Memnu (Halit Ziya Uşaklıgil 1900)
4- İlk Çeviri Roman…………………………………………….Telemaque (Fenelon’dan Yusuf Kamil Paşa çevirisi 1859)
5- İlk Köy Romanı ……………………………………………...Karabibik (Nabi zade Nazım 1890)
6- İlk Psikolojik Roman………………………………………...Eylül (Mehmet Rauf 1901)
7- İlk Gerçek Anlamda Psikolojik Roman…………………….Matmazel Noraliya’nın Koltuğu (Peyami Safa)
8- İlk Gerçekçi Roman………………………………………….Araba Sevdası (Recai zade Mahmut Ekrem 1896)
9- İlk Tarihi Roman……………………………………………..Cezmi (Namık Kemal 1882)
10- İlk Natüralist Roman……………………………………..….Zehra (Nabi zade Nazım 1896)
11- İlk Tezli Roman…………………………………………..…. Zehra (Nabi zade Nazım 1896
12- İlk Sosyal İçerikli Roman………………………………..…..Sergüzeşt (Sami Paşa zade Sezai 1884)
13- İlk Kadın Romancımız…………………………………..…..Fatma Aliye Hanım
14- Kurtuluş Savaşını Doğrudan işleyen İlk Roman…………...Ateşten Gömlek (Halide Edip Adıvar)
ŞİİR:
1- Bilinen İlk Türk Şairi…………………………… Aprin Çur Tigin
2- İlk Türk Destanı…………………………………. Alp Er Tunga Destanı
3- Divan Şiirinin Kurucusu…………………………Hoca Dehhani 13 yy.
4- Mesnevi Tarzı İlk Eserimiz ……………………. Kutadgu Bilig 1070
5- Didaktik İlk Şiir Örneği………………………. Kutadgu Bilig 1070
6- Aruzla Yazılan İlk Eserimiz………………….. Kutadgu Bilig 1070
7- İlk Tezkire……………………………………... Mecalisü’n-Nefais (Ali Şir Nevai)
8- İlk Hamse Şairi………………………………… Ali Şir Nevai (1441-1501)
9- Anadolu’da İlk Tezkire Örneği………………. Heşt Behişt (Şehi Bey) 16. yy
10- Tasavvuf Şiirinin İlk Şairi ………………….. Ahmet Yesevi
11- Divan Şiirinde Mahallileşme akımının
İlk Temsilcisi ……………………………………. Nedim
12- Şarkı Türünü İlk Defa Kullanan …………… Nedim
13- Edebiyatımızda İlk Fabl Örneği……………… Harname (Şeyhi)
14- İlk Şiir Çevirisini Yapan…………………….. Şinasi (Racine ve Lamartine’den) 1859
15- İlk Pastoral Şiir……………………………… Sahra (Abdulhak Hamid) 1878
16- İlk Uyaksız Şiir………………………………… Validem (Abdulhak Hamid) 1913
17- İlk Antoloji …………………………………… Harabat (Ziya Paşa) 1874
18- İlk Köy şiiri …………………………………… Köylü Kızların Şarkısı (Muallim Naci) 1886
19- İlk Fabl Çevirisi………………………………… Şinasi (LA Fontaine ) 1858
20- Mensur Şiir Yazan İlk Şair …………………… Halit Ziya Uşaklıgil 1866
21- Şiirde Türk Adını İlk Kullanan Şair………….. Mehmet Emin Yurdakul 1900
22- Klasik Nazım Şekilleri Dışında Farklı Örnek
Veren İlk Şair…………………………………… Tevfik Fikret 1900
23- Çocuk Şiirleri Yazan İlk Şair ve Eseri…………. Tevfik Fikret (Şermin) 1914
ÖYKÜ (HİKAYE)
1- İlk öykü kitabı……………………………….. Letafet-i Rivayet (Ahmet Mithat Efendi) (1870-
1895
2- Batılı Anlamda İlk Öykü Kitabı………………. Küçük Şeyler (Samipaşa zade Sezai) 1892
3- Öyküde Konuşma dilini Kullanan İlk Öykücü… Ömer Seyfettin
4- Anadolu’yu Öykülerde Gerçek Anlamda
Kullanan İlk Yazarımız……………………….. Refik Halit Karay
5- İlk Uyarlama Tiyatro Eseri Yazarımız………… Ahmet Vefik Paşa
6- Öyküde Anadolu’yu gerçek anlmada ilk
kez işleyen sanatçı ……………………………. Refik Halit Karay
TİYATRO
1- İlk Tiyatro Uyarlama Eser yazarımız………… A. Vefik Paşa (İnfia’l-i Aşk)
2- İlk Yerli Tiyatro Eserimiz ………………….. Şinasi (Şair Evlenmesi)
3- Sahnelenen ilk Tiyatromuz …………………… Vatan Yahut Silistre (Namık Kemal)
4- İlk Epik Tiyatro Eserimiz …………………… Keşanlı Ali Destanı (Haldun Taner) 1964
5- Aruzla Yazılan İlk Tiyatromuz……………… Eşber (Abdulhak Hamid) 1880
6- Hece3yle Yazılan İlk Tiyatromuz……………..Nesteren (Abdulhak Hamid) 1877
GAZETECİLİK:
1- İlk Türkçe Gazete (Resmi) ………......... Takvim-i Vakayi 1831
2- İlk Yarı Resmi Gazete …………… Ceride-i Havadis 1840
3- İlk Özel Gazete ………………….. Tercüman-ı Ahval 1860
4- İlk Dergi …………………………… Mecmua-yı Fünun (Münif Paşa ) 1861
5- İlk Mizah Dergisi………………………. Diyojen (Teodor Kasap) 1869
6- İlk Fıkra Yazarı …………………… Ahmet Rasim
7- İlk Makaleyi Yayımlayan Gazete………. Tercüman-ı Ahval (Şinasi) Mukaddime
8- İlk Makale Yazarımız………………….. Şinasi( Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi)
DİĞER İLKLER
1- Bilinen İlk Türk Yazarı ve Tarihçisi…… Yollug Tigin
2- Türk Adının Geçtiği Türkçe İlk Metin…. Göktürk Yazıtları
3- İlk Alfabemiz…………………………… Göktürk Alfabesi
4- İlk Anı Örneği sayılan Eser ……………. Göktürk Yazıtlar
5- İlk Anı Kitabı…………………………… Babürname (Babür Şah)
6- Batılı Anlamda İlk Anı Eserimiz ……….Ömer’in Çocukluğu (Muallim Naci)
7- Türkçe Yazılan İlk Kitap ……………. Kutadgu Bilig (Yusuf Has Hacip)
8- İlk Siyasetname…………………………. Kutadgu Bilig
9- İlk Sözlüğümüz…………………………. Divan ü Lugai’t-Türk (Kaşkarlı Mahmut)
10- İlk Türkçe Sözlüğümüz………………… Kamus-ı Türkî (Şemsettin Sami)
11- İlk Seyahat Yazımız ………………….. Miratü’l Memalik (Seydi Ali Reis)
12- İlk Coğrafya Kitabımız………………… Cihannüma (Kâtip Çelebi) 1654 yazım, 1732 basımı
13- İlk tarih ve Coğrafya Ansiklopedisi…… Kamusu’l-Alam (Şemsettin Sami) 1888
14- İlk Bibliyografya……………………….. Keşfü’z-Zünun (Katip Çelebi) 1654
15- İlk Edebiyat Tarihçimiz………………….Abdulhalim Memduh Efendi Tarih-i Edebiyat-ı Osmani
1888
16- Batılı anlamda İlk Günlük…………………. Seyahat Jurnali (Direktör Ali Bey) 1897
17- Süslü Nesrin İlk Örneği…………………… Tazarruname (Sinan Paşa) 15. yy
18- İlk Eleştiri Eseri …………………………… Tahrib-i Harabat (Namık Kemal) 1887
19- Batılı Anlamda İlk Eleştiriyi Yazan……….. Namık Kemal (Lisan-ı Osmaninin Edebiyatına Dair Bazı Mülazahat-ı Şamildir
20- Edebiyatımızda Nesnel Eleştiriyi
Tanımlayan İlk Yazarımız………………… Recaizade Mahmut Ekrem
21-Noktalamayı İlk kez Kullanan Yazarımız…………. Şinasi 1859
22- Edebiyat Sözcüğünü ilk Kez Kullanan Sanatçımız…….. Şinasi 1859
23- Atasözleri Kitabını ilk Kez Yazan…………………………. Şinasi 1863 (Durub-i Emsal-i Osmani)
24- İlk Edebiyat Tarihçimiz…………………………… Mehmet Fuat Köprülü
25- Edebi Bilidir Yayımlayarak Kurulan
İlk Edebiyat Topluluğumuz……………………….. Fecr-i Ati 1909